Tedavi Sırasında ve Sonrasında Düşüneceğiniz Hayat Tarzı Değişiklikleri

Bu yazım Amerikan Kanser Derneğinin testis kanseri hakkındaki bir yayınının Türkçe'ye çevirisinden bir parçadır.

Kanser hastası olmak ve tedaviyle uğraşmak zaman alıcı ve duygusal açıdan yıpratıcı olabilir. Ancak aynı zamanda hayatınıza yeni açılardan bakmaya başladığınız bir dönem de olabilir. Sağlığınızı uzun dönemde nasıl iyileştirebileceğinizi düşünebilirsiniz. Bazı hastalar, bunları yaşamaya kanser tedavisi sırasında başlar.

Daha Sağlıklı Tercihler Yapın

Kanser olmadan önceki sağlığınızı düşünmeye başlayın. Sizi daha az sağlıklı yapan şeyler yapmış mıydınız? Belki çok fazla alkol aldınız, ya da gereğinden fazla yediniz, veya sigara içtiniz ya da çok sık spor yapmadınız. Duygusal olarak, belki duygularınızı içinize attınız, ya da stresli durumları çok uzun süre yaşadınız.
Şimdi kendinizi suçlamanın ya da suçlu hissetmenin zamanı değil. Bununla birlikte, bugünden başlayarak hayatınızın geri kalanında sizi olumlu etkileyecek değişiklikler yapmaya başlayabilirsiniz. Kanserden dolayı bunca şeyi yaşadıktan sonra değişiklikler için bugünden daha iyi bir zaman yoktur.

Beslenme Biçimi

Doğru beslenme her insan için çözülmesi gereken bir sorundur. Fakat kanser tedavisi sırasında ve sonrasında daha da zor bir hale gelir. Örneğin, tedavi genellikle tat duygusunu değiştirebilir. Bulantı problem olabilir. İstemediğiniz halde iştehınız kesileblir ve kilo kaybedebilirsiniz. Öte yandan, bazı insanlar fazla yemek yemedikleri halde kilo alırlar. Bu da sinir bozucu olabilir. Tedavi sırasında kilo kaybediyorsanız veya tat problemleriniz varsa, yemek için elinizden geleni yaoın ve bu prolemlerin zamanla azalacağını hatırlayın. Tedavinin yan etkileriyle mücadelee etmek için size tavsiyelerde bulunabilecek beslenme uzmanından yardım istemeyi doktorunuzdan isteyebilirsiniz. Kendinizi iyi hissedene kadar ve normal programınıza devam edene kadar küçük porsiyonlar şeklinde, 2-3 saatte bir yemek size yardım edebilir.
tedaviden sonra yapabileceğiniz en iyi şey sağlıklı beslenme alışkanlıkları edinmektir. Yapacağınız bazı basit değişiklerin, sağlıklı yiyeceklerin çeşidini artırmak gibi, uzun dönemde ne kadar faydalı olacaklarına şaşıracaksınız. Şeker ve un yerine tam tahıl yiyeceklerini tercih edin. Sosis, salam, sucuk gibi işlenmiş etleri beslenmenizden çıkarın. Alkol içiyorsanız günde en fazla 1 veya 2 kadehle sınırlayın. Düzenli spor yapmayı da unutmayın. İyi bir beslenme ve egzersiz, sizin sağlıklı kiloda kalmanızı ve daha enerjik hissetmenizi sağlar.

Dinlenme, Yorgunluk, İş ve Egzersiz

Yorgunluk kanser tedavisi görenlerde çok sık görülen belirtilerden birisidir. Bu sırdana bir yorgunluk değildir. Kemik yorgunluğudur ve dinlenmeyle iyileşmez. Yorgunluk tedaviden uzun süre sonra da devam eder. Fiziksel aktiviteden kaçınmaya neden olur.
Bununla beraber egzersiz yorgunluğunuzun azalmasına yardımcı olabilir. Çalışmalar gösteriyor ki kişisel ihtiyaçlarınıza göre düzenlenmiş bir egzersiz programını takip ederseniz, fiziksel ve duygusal olarak daha iyi hissedersiniz ve daha kolay mücadele edersiniz. Tedaviniz sırasında hastaysanız ve dinlenmeniz gerekirse, zindeliğinizin ve kas gücünüzün azalması normaldir. Fİziksel terapi gücünüzü kazanmanıza ve yorgunlukla, bununla birlikte çok yorgun hissetmekle birlikte gelişen depresyonun giderilmesinde yardımcı olabilir.
Herhangi bir fiziksel aktivite sizin durumunuza uyabilir. Hiç spor yapmamış yaşlı bir insan, haftada 3 kez tenis oynayan 20 yaşında biriyle aynı şekilde spor yapamaz. Birkaç yıldır egzersiz yapmıyorsanız kısa yürüyüşler apmayı düşünebilirsiniz.
Egzersiz planlarınızı yapmaya başlamadan önce doktorunuzla konuşun. Daha sonra egzersizde size arkadaşlık edecek birini bulun. Yeni bir egzersiz programına başlarken yanınızda ailenizin veya arkadaşlarınızın olması size destek olacaktır.
Eğer çok yorgun hissediyorsanız, aktivite ve dinlenme zamanlarını ayarlamalısınız. Gerektiğinde dinlenmeniz normaldir. Bazı insanlar için kendilerine dinlenmek için izin vermeleri zordur.
Egzersiz hem fiziksel hem de duygusal sağlığınızı iyileştirebilir.

• Kardiyovasküler(kalp ve dolaşım) sisteminizi iyileştirir.
• Kaslarınızı sıkılaştırır.
• Yorgunluğu azaltır.
• Endişe ve depresyonu azaltır.
• Genel olarak daha mutlu hissettirir.
• Kendiniz hakkında daha iyi hissettirir.

Uzun dönemde egzersiz, bazı kanserlerden korunmada rol oynuyor. Amerikan Kanser Derneğinin kalvuzunda kanseri önlemek için bir yetişkinin en az 1 fiziksel aktiviteyi haftanın 5 yada daha fazla günü en az 30 dakika yapması öneriliyor. Çocuklar ve gençler haftanın 5 günü günde en az 60 dakikalık enerjik fiziksel aktivite yapmaları için özendiriliyor.

Peki ya duygusal sağlığınız?

Tedaviniz bittiğinde kendinizi duygularla bunalmış halde bulabilirsiniz. Bu birçok insana oluyor. Tedavi süresi boyunca kendinizi sadece bu konuya odaklayabilirsiniz.

Şimdi kendi ölüm ihtimalinizi veya kanserinizin ailenize, arkadaşlarınıza ve kariyerinize etkilerini düşünüyor olabilirsiniz. Ayrıca beraber olduğunuz kişiyle ilişkinizi yeniden değerlendirmeye başlayabilirsiniz. Bazı beklenmedik konular da sizi endişelendirebilir. Mesela, sağlığınıza kavuştuktan sonra doktorunuzu daha az görürsünüz ve bu bazılarında endişeye neden olabilir.

Bu zaman duygusal ve sosyal destek almanızı gerektiren doğru bir zamandır. Size güven ve güç verecek kişilere ihtiyacınız olabilir. Bunlar aile, arkadaşlar olabilir.

(Yazının bu kısmında Amerika'da bulunan destek gruplarından bahsediyor. Bunları Türkçe'ye çevirmedim. Maalesef Türkiye'de böyle destek grupları yok. Kanser dernekleri var, ama böyle bir çalışma yaptıklarına tanık olmadım. Biz 3-3,5 ay boyunca hastaneye gittik geldik, fakat bir tane kanser derneğinin bir üyesiyle karşılaşmadık. Bence bu konularda çok eksiğimiz var.

Kardeşimin hastalığı boyunca Amerika'daki bir internet sitesinin forumuna katıldım. Forumu kuranlar testis kanseri hastalığı geçirmiş kimseler. Hem tıbbi konularda hem de duygusal açıdan diğer testis kanseri hastalarına destek olmaya çalışıyorlar. İlgilenenler için adresi şöyle: http://www.tc-cancer.com/forum/index.php )